Naziv kemijskog spoja proizlazi iz kemijskog sastava toga spoja. Tako se spojevi elemenata s kisikom zovu - oksidi, spojevi s klorom -k loridi, a spojevi s bromom - bromidi. Spojevi sa sumporom su - sulfidi.
Npr. kemijski naziv kuhinjske soli, čiji su kristalići izgrađeni od iona natrija (Na+) i iona klora (Cl-) je natrijev klorid.
Naziv je sastavljen tako da je na prvom mjestu posvojni pridjev elementa – najčešće metala koji čini taj spoj.
Pogledajmo primjere nekih kemijskih spojeva i njihove formule.
Neki elementi u određenim spojevima mogu imati različite valencije, primjerice, bakrov(I)oksid kemijske formule Cu2O i bakrov(II)oksid kemijske formule CuO. U tom slučaju, u nazivu kemijskog spoja uz naziv kemijskog elementa, rimskim brojem u zagradi označimo njegovu valenciju.
Kao i kod elementarnih tvari, formula kemijskog spoja pokazuje kvalitativni i kvantitativni sastav spoja. Pogledajmo tablicu.
Formula kemijskog spoja | Kvalitativno značenje | Kvantitativno značenje |
Cu2O | bakrov(I)oksid |
1 formulska jedinka bakrovog(I)oksida |
CuO | bakrov(II)oksid |
1 formulska jedinka bakrovog(II)oksida |
NaCl |
natrijev klorid ili kuhinjska sol |
1 formulska jedinka natrijevog klorida |
H2O |
voda |
1 molekula vode |
2NH3 |
amonijak |
2 molekule amonijaka |
- naziv kemijskog spoja proizlazi iz njegovog kemijskog sastava
- spojevi elemenata s kisikom zovu se – oksidi
- s klorom – kloridi
- s bromom – bromidi
- s sumporom – sulfidi
TABLICA 1. Primjeri nekih kemijskih spojeva i njihove formule
Formula kemijskog spoja |
Naziv kemijskog spoja |
KI |
kalijev jodid |
CaI2 |
kalcijev jodid |
MgBr2 |
magnezijev bromid |
AlCl3 |
aluminijev klorid |
CaO |
kalcijev oksid |
ZnO |
cinkov oksid |
ZnS |
cinkov sulfid |
CuS |
bakrov sulfid |
TABLICA 2. Kvalitativni i kvantitativni sastav nekih kemijskih spojeva
Formula kemijskog spoja |
Kvalitativno značenje |
Kvantitativno značenje |
Cu2O | bakrov(I)oksid |
1 formulska jedinka bakrovog(I)oksida |
CuO | bakrov(II)oksid |
1 formulska jedinka bakrovog(II)oksida |
NaCl | natrijev klorid ili kuhinjska sol |
1 formulska jedinka natrijevog klorida |
H2O |
voda |
1 molekula vode |
2NH3 |
amonijak | 2 molekule amonijaka |
Spojevi s fluorom nazivaju se fluoridi.
Fluoridi su prirodni sastojak voda, a količina fluorida u vodi za piće ovisi o podrijetlu i načinu prerade vode. Istraživanja su pokazala da optimalna količina fluorida u vodi za piće značajno doprinosi u borbi čovječanstva protiv zubnog karijesa. Najbolji način sprečavanja rizika za nastanak karijesa jest pranje zuba dvaput dnevno zubnom pastom s dodatkom fluorida.
Također je važna uravnotežena prehrana, pravilna higijena usne šupljine i zubi, te kontrola kod stomatologa svakih šest mjeseci kako bi se uočili i uklonili počeci karijesa te očuvalo zdravlje zuba.