Povratak na popis lekcija - fizika 8
Video
Tijelo se giba jednoliko pravocrtno ako u jednakim vremenskim intervalima prelazi jednake dijelove puta, a putanja mu je pravac. Pri jednolikom pravocrtnom gibanju, brzina ima stalno isti iznos i smjer, a jednaka je kvocijentu prijeđenog puta i vremena u kome je taj put prijeđen:

19-1

Put koji tijelo prijeđe u nekom vremenu jednak je umnošku brzine i tog vremena,

19-2

Jednoliko pravocrtno gibanje može se prikazati grafički.

Ovisnost prijeđenog puta o vremenu prikazuje se s-t grafom. s-t graf je pravac koji je nagnut na os t a nagib ovisi o brzini tijela. Što se tijelo giba većom brzinom to je nagib grafa na os t veći. Iz s-t grafa se mogu očitati put i vrijeme, može se odrediti brzina, mogu se uspoređivati brzine, odnosno gibanja.

Ovisnost brzine o vremenu prikazuje se v-t grafom. Brzina u svakom trenutku ima isti iznos pa je v-t graf pravac paralelan sa osi t.

Površina ispod v-t grafa odgovara prijeđenom putu. Iz v-t grafa se može očitati brzina, vrijeme i odrediti put kao površinu ispod grafa.

Crtanjem grafa dobivamo puno jasniji i očitiji prikaz gibanja.
  • pri jednolikom pravocrtnom gibanju brzina ima stalno isti iznos i smjer
19-1
19-2
  • s-t graf prikazuje ovisnost prijeđenog puta o vremenu
  • s-t graf je pravac nagnut na os t, a nagib pravca ovisi o brzini
  • v-t graf-prikazuje ovisnost brzine o vremenu
  • v-t graf - pravac paralelan s osi t
Osnovna mjerna jedinica za brzinu je m/s, no često susrećemo i razne druge jedinice kao na primjer čvorove i Machov broj.
Čvor je mjerna jedinica brzine koja se koristi u pomorskom prometu. Jedan čvor odgovara brzini od 0,514 m/s. Naziv jedinice potječe iz vremena kada se brzina jedrenjaka mjerila pomoću uzice označene čvorovima.
Machov broj je jedinica brzine koja pokazuje koliko se puta neko tijelo kreće brže od zvuka u određenom sredstvu. Tako 3 Macha (3 Ma) znači da se neko tijelo kreće tri puta brže od zvuka. Ova jedinica dobila je naziv po austrijskom fizičaru Ernstu Machu.

Koja slika prikazuje v-t graf jednolikog pravocrtnog gibanja?
A 19_1 B 19_2 C 19_3

A
B
C

Koje se od tri tijela, označenih s A,B,C, giba najvećom brzinom?
19z

A
B
C

Kolika je brzina automobila koji put od 300 km prijeđe za 5 sati?

50 km/h
50 m/s
60 m/s
60 km/h

Koliki put prijeđe biciklist za 2 sata ako se giba brzinom od 14 km/h?

7,5 km
28 km
0,14 km

Ovisnost prijeđenog puta o vremenu prikazuje se:

v-t grafom
s-t grafom
s-v grafom